قانون مالیاتهای مستقیم – ماده ۱۰۵ به همراه ۷تبصره
در این مقاله سعی میکنیم درخصوص ماده۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم اطلاعاتی به شما عزیزان ارائه نماییم. سپیدارمحاسب با تخصصهای مالی، مالیاتی، حسابداری و حسابرسی در خصوص قبول پروندههای موفقشده در اینخصوص تجربیات و پیشنهادهای خوبی را در اختیار شما میگذارد. این تیم با تجربه ۱۵ ساله در ارائه ای خدمات، موفق به همکاری با کسبوکارهای مختلفی بودهاست. در خصوص مشاوره رایگان در این زمینه، همین حالا با ما تماس بگیرید و موضوع را با ما مطرح کنید. برای تماس با ما اینجا را کلیک/لمس کنید. همچنین درخصوص آموزش حسابداری و راه اندازی نرمافزارهای حسابداری از جمله سپیدار و دشت میتوانید بهصورت رایگان با ما مشاوره داشته باشید.
شما در این مقاله می خوانید:
- شرح کامل ماده۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم
- تفکیک اشخاص حقوقی مشمول ماده۱۰۵
- منظور از جمع درآمد شرکتها چیست؟
- درآمد ناشی از فعالیتهای انتفاعی سایر اشخاص حقوقی
- نرخ مالیات ماده۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم
- مشوقهای مالیاتی و انگیزه سرمایهگذاری
- تبصره ۷ ماده۱۰۵
شرح ماده۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم سازمان امور مالیاتی کشور:
ماده ۱۰۵ـ جمع درآمد شرکتها و درآمد ناشی از فعالیتهایانتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل میشود، پس از وضع زیانهای حاصل از منابع غیرمعاف و کسر معافیت های مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانهای میباشد، مشمول مالیات به نرخ بیست و پنج درصد (۲۵%) خواهند بود.
تبصره ۱ ـ در مورد اشخاص حقوقی ایرانی غیر تجاری که به منظور تقسیم سود تأسیس نشدهاند، در صورتی که دارای فعالیت انتفاعی باشند،از مأخذ کل درآمد مشمول مالیات فعالیت انتفاعیآنها مالیات به نرخ مقرر در این ماده وصول میشود.
تبـصـره ۲ ـ اشـخاص حـقـوقی خـارجی و مـوسـسات مـقیم خـارج از ایـران بـه اسـتثنای مـشمولان تبصره (۵) ماده (۱۰۹) و ماده (۱۱۳) این قانون از مأخذ کل درآمد مشمول مالیاتی که از بهره برداری سرمایه در ایران یا از فعالیتهایی که مستقیما یا به وسیله نمایندگیاز قبیل شعبه، نماینده، کارگزار و امثال آن در ایران انجام میدهند یا از واگذاری امتیازات و سایر حقوق خود، انتقال دانش فنی، دادن تعلیمات، کمکهای فنی یا واگذاری فیلمهای سینمایی از ایران تحصیل میکنند به نرخ مذکور در این ماده مشمول مالیات خواهند بود. نمایندگان اشخاص و موسسات مذکور در ایران نسبت به درآمدهایی که به هر عنوان به حساب خود تحصیل میکنند طبق مقررات مربوط به این قانون مشمول مالیات میباشند.
تبصره ۳ ـ در موقع احتساب مالیات بر درآمد اشخاصحقوقی اعم از ایرانی یا خارجی، مالیات هایی که قبلا پرداخت شدهاست با رعایت مقررات مربوط از مالیات متعلق کسر خواهد شد واضافه پرداختی از این بابت قابل استرداد است.
تبصره ۴ ـ اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی نسبت به سود سهام یا سهام الشرکه دریافتی از شرکت های سرمایهپذیر مشمولمالیات دیگری نخواهند بود.
تبصره ۵ ـ در مواردی که به موجب قوانین مصوب وجوهی تحت عناوین دیگری غیر از مالیات بردرآمد از مأخذ درآمد مشمول مالیات اشخاص قابل وصول باشد، مالیات اشخاص پس از کسر وجوه مزبور به نرخ مقرر مربوط محاسبه خواهد شد.
تبصره ۶- درآمد مشمول مالیات ابرازی شرکتها و اتحادیه های تعاونی متعارف و شرکتهای تعاونی سهامی عام مشمول بیست و پنج درصد (۲۵%)تخفیف از نرخ موضوع این ماده می باشد.
تبصره۷- به ازای هر ده درصد (۱۰%) افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات اشخاص موضوع این ماده نسبت به درآمد ابرازی مشمول مالیات سال گذشته آنها، یک واحددرصد و حداکثر تا پنج واحددرصد از نرخهای مذکور کاسته میشود. شرط برخورداری از این تخفیف تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و ارائه اظهارنامه مالیاتی مربوط به سال جاری در مهلت اعلام شده از سوی سازمان امور مالیاتی است.
در ادامه به توضیح ماده۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم میپردازیم تا بتوانیم به طور کامل این قانون و تبصره های آن را درک کنیم.
ما برای اینکه متوجه میزان اهمیت ماده ۱۰۵ ق.م.م باشیم، باید بدانیم که قانون مالیات های مستقیم یکی ازمهم ترین و اصلی ترین قوانین مالیاتی به شمار می رود و یکی از مهمترین مواد در آن، ماده ۱۰۵ است. در ماده ۱۰۵ ق.م.م نرخ درآمد اشخاص حقوقی (شرکت ها) ذکر شدهاست.
در قسمت بعدی ما به شما می گوییم که کدام اشخاص در لیست اشخاص حقوقی (شرکت ها) قرار می گیرند که مشمول این ماده قانونی میشوند:
تفکیک اشخاص حقوقی مشمول ماده۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم
۱- شرکت های دولتی:
- سازمان های دولتی
- وزارتخانه ها
- نهادهای لشکری و کشوری
- بانک ها
- بیمه
۲- شرکت های خصوصی:
- کلیه شرکت های داخلی و خارجی
- شرکت های دانش بنیان
- پارک علم و فناوری
- مناطق محروم
- مناطق آزاد
۳- موسسات غیرانتفاعی:
- اصناف و اتحادیه ها
- بنیاد ها
- خیریه ها
- انجمن ها
- ان جی او
پس از آنکه متوجه شدیم که چه شرکت هایی مشمول این قانون می شوند، بهتر است در مورد جمع درآمد شرکتها که در ابتدای ماده۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم آمده نیز توضیح دهیم:
منظور از جمع درآمد شرکتها چیست؟
مفهوم و منظور از درآمد در این ماده میزان سود خالصی است که باید طبق محاسبات بر اساس نرخ مالیاتی مشمول ماده۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم شود. در قانون مالیاتهای مستقیم هرکجا کلمه درآمد مشمول مالیات، آمده منظور همان سود خالص میباشد.
درآمد شرکتها به دوسته تقسیمبندی میشوند:
عملیاتی و غیر عملیاتی
- درآمد عملیاتی: شامل مواردی است که در اساسنامه شرکت به رسمیت شناخته شده است و در اساسنامه تحت عنوان موضوع فعالیت اعلام شدهاست.
- درآمد غیرعملیاتی: درآمدی بجز درآمد اصلی که برای شرکت در اساسنامه پیش بینی شده مانند فروش دارایی ثابت یا سود سپرده.
حال به این موضوع میپردازیم که منظور از فعالیتهای انتفاعی ذکر شده در ماده۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم، همچنین درآمد ناشی از آن چیست؟
درآمد ناشی از فعالیتهای انتفاعی سایر اشخاص حقوقی
در مجموع، فعالیت های اقتصادی به دو دسته تقسیم می شوند:
- فعالیت های انتفاعی
- فعالیت های غیرانتفاعی
هدف از فعالیتهای انتفاعی کسب سود ذکر شدهاست.
بعد از عنوانشدن درآمد شرکتها و فعالیتهای انتفاعی، به قسمت سایر اشخاص حقوقی میرسیم که منظور قانونگذار از این عبارت، اشخاص موضوع تبصره (۲) ماده (۲) قانون مالیات های مستقیم میباشد.
بر طبق تبصره (۲) ماده (۲):
درآمدهای حاصل از فعالیتهای اقتصادی از قبیل فعالیتهای صنعتی، معدنی، تجاری، خدماتی و سایر فعالیتهای تولیدی برای اشخاص موضوع این ماده، که به نحوی غیر از طریق شرکت نیز تحصیل میشود، در هر مورد به طور جداگانه به نرخ مذکور در ماده (۱۰۵) این قانون مشمول مالیات خواهد بود.
در تبصره (۲) ماده (۲) صراحتا ذکر شده، اشخاص موضوع ماده (۲) در صورتیکه وارد فعالیت های اقتصادی شوند باید به نرخ ماده (۱۰۵) قانون مالیات های مستقیم، مالیات پرداخت نمایند. حال اینکه درآمد ناشی از فعالیت در ایران یا خارج از ایران حاصل شدهباشد. بر طبق بند (۴) ماده (۱)* هر شخص حقوقی ایرانی نسبت به کلیه درآمدهایی که در ایران یا خارج از ایران تحصیل مینماید.*
طبق قانون مالیات، درآمدها چهار نوع تقسیم میشوند:
- نرخ صفر
- نرخ مقطوع
- معاف
- مشمول
در قوانین مالیاتی فقط درآمدهایی که مشمول هستند زیان (و هزینه) آنها مورد پذیرش واقع میشود. مطابق قانون اگر درآمدی دارید که از مالیات معاف است پس هزینههای آن هم قابلقبول نیست. یعنی وقتیکه شما بابت درآمد خود مالیاتی پرداخت نمیکنید سازمان هم هزینههای آن را غیر قابلقبول میداند.
نرخ مالیات ماده۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم
با توجه به اعلام سازمان اور مالیاتی کشور و با توجه به شروطی که ذکر شد، نرخ مالیات ماده۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم، ۲۵% عنوان گردید و مطالبه میشود.
مشوقهای مالیاتی و انگیزه سرمایهگذاری
یکی از موضوعات جنجالی در ارتباط با ماده۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم، بحث مشوقهای مالیاتی و انگیزه سرمایهگذاری است. در سالهای اخیر، برای تشویق شرکتها به سرمایهگذاری مجدد و عدم تقسیم بخش عمدهای از سود، معافیتهای مالیاتی در نظر گرفتهشدهاست. به عنوان مثال، بخشی از سود تقسیمی نشده شرکتهای پذیرفتهشده در بورس که به حساب سرمایه منتقل میشود، مشمول نرخ صفر مالیاتی میگردد. این اقدامات با هدف تقویت بخش تولید و ایجاد فرصتهای شغلی جدید صورت میگیرد.
با وجود این، برخی از فعالان اقتصادی معتقدند که مشوقهای مالیاتی موجود، کافی نبوده و نرخ مالیات ۲۵ درصد همچنان برای بسیاری از شرکتها بالا محسوب میشود. کاهش نرخ مالیات شرکتها میتواند به رونق فضای کسب و کار و افزایش سرمایهگذاری در بخشهای مختلف اقتصادی منجر شود. ماده ۱۰۵ قانون مالیات های مستقیم، نقش مهمی در نظام مالیاتی ایران ایفا میکند. درک این ماده و تبصرههای آن برای تمامی شرکتها و اشخاص حقوقی فعال در کشور ضروری است. با آگاهی از قوانین و مقررات مالیاتی، میتوان امور مالی را به درستی مدیریت کرده و از بروز هرگونه مشکل مالیاتی جلوگیری نمود. همچنین، توجه به مشوقهای مالیاتی و لزوم اصلاح آنها برای تقویت انگیزه سرمایهگذاری، از مباحث مهم و جنجالی در این حوزه به شمار میآید.
تبصره ۷ ماده۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم به چه موضوعی اشاره دارد؟
براساس این تبصره، چنانچه درآمد ابرازی اشخاص حقوقی نسبت به سال گذشته ۱۰ درصد افزایش داشته باشد، از نرخ مالیات بر عملکرد این اشخاص یک واحد درصد کاستهمیشود و این کاهش حداکثر تا ۵ واحد درصد قابل محاسبهخواهد بود. نکتهی قابل ذکر در خصوص این تخفیف مالیاتی مشروط شدن کاهش نرخ مالیات بر عملکرد است، بدین معنی که اشخاص حقوقی در صورتی می توانند از این تخفیف مالیاتی استفاده نمایند که بدهی مالیاتی سال قبل خود را پرداخت کرده باشند و اظهارنامه مالیاتی مربوط به سال جاری را در موعد مقرر ارسال کرده باشند.
منظور از پرداخت بدهی مالیاتی سال قبل چیست؟
از ابهامات موجود در این تبصره یکی از شروط آن می باشد بدین معنی که منظور قانون گذار از پرداخت بدهی مالیاتی سال قبل چیست؟ در همین ارتباط و به دنبال رفع ابهام معاونت حقوقی و فنی سازمان امور مالیاتی در بخشنامهای خطاب به ادارات کل امور مالیاتی چنین اعلام میدارد: منظور از بدهی مالیاتی مندرج در تبصره ۷ ماده ۱۰۵ قانون مالیاتهای مستقیم کلیهی بدهیهای قطعی شده سال قبل با منشاء مالیات بر درآمد (عملکرد) اعم از اصل و کلیهی جرایم تصریح شده در قانون مالیات های مستقیم میباشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مسائل مالی، مالیاتی، حسابداری و حسابرسی میتوانید با کارشناسان سپیدار محاسب با شماره تماس ۰۹۱۲۵۱۴۷۱۳۷ در تماس باشید. همچنین از طریق تکمیل فرم زیر میتوانید درخواست مشاوره رایگان خود را برای ما ارسال بفرمایید.
