ماده ۱۴۷ و ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم مربوط به هزینه‌های قابل قبول مالیاتی

در این مقاله سعی می‌کنیم درخصوص ماده ۱۴۷ و ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم مربوط به هزینه های قابل قبول مالیاتی اطلاعاتی به شما عزیزان ارائه نماییم. سپیدارمحاسب با تخصص‌های مالی، مالیاتی، حسابداری و حسابرسی در خصوص قبول پرونده‌های موفق‌شده در این‌خصوص تجربیات و پیشنهادهای خوبی را در اختیار شما می‌گذارد. این تیم با تجربه ۱۵ ساله در ارائه ای خدمات، موفق به همکاری با کسب‌وکارهای مختلفی بوده‌است. در خصوص مشاوره رایگان در این زمینه، همین حالا با ما تماس بگیرید و موضوع را با ما مطرح کنید. برای تماس با ما اینجا را کلیک/لمس کنید. همچنین درخصوص آموزش حسابداری و راه اندازی نرم‌افزارهای حسابداری از جمله سپیدار و دشت می‌توانید به‌صورت رایگان با ما مشاوره داشته باشید.

برای درک بهتر موضوع این مقاله در رابطه با ماده ۱۴۷ و ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم مربوط به هزینه‌های قابل قبول مالیاتی، لازم است اطلاعاتی در رابطه با “قانون مالیات‌های مستقیم” ، “هزینه” و همچنین “هزینه‌های قابل قبول مالیاتی” داشته باشیم که در ذیل به اختصار به آن می پردازیم.

۱-قانون مالیات‌های مستقیم چیست؟

قانون مالیات‌های مستقیم، مصوب سال ۱۳۶۶، مهمترین قانون در زمینه تعیین و وصول مالیات در ایران است. این قانون به انواع مختلف مالیات، مصادیق درآمد مشمول مالیات، نرخ‌های مالیاتی و نحوه وصول مالیات می‌پردازد.

مهمترین مفاد این قانون عبارتند از:

• انواع مالیات: مالیات بر اشخاص حقیقی، مالیات بر اشخاص حقوقی، مالیات بر مشاغل، مالیات بر ارث، مالیات بر نقل و انتقال املاک و مستغلات، مالیات بر ارزش افزوده
• مصادیق درآمد مشمول مالیات: درآمد حاصل از فعالیت های اقتصادی، کشاورزی، حقوق و دستمزد، اجاره، سود سپرده های بانکی، نقل و انتقال املاک و مستغلات
• نرخ های مالیاتی: نرخ های مالیاتی به نوع مالیات و مبلغ درآمد بستگی دارد.
• نحوه وصول مالیات: مالیات ها به طور مستقیم توسط “سازمان امور مالیاتی کشور” وصول می شوند.

قانون مالیات های مستقیم در طول سال ها چندین بار اصلاح شده‌است. آخرین اصلاحیه این قانون در سال ۱۳۹۴ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده‌است.

هدف از قانون مالیات های مستقیم، تامین منابع مالی برای دولت و ایجاد عدالت اجتماعی است.

۲-هزینه چیست؟

هزینه، بهایی‌است که برای به دست‌آوردن چیزی یا انجام کاری پرداخت‌می‌کنیم. به عبارت دیگر، ارزش منابعی‌است که برای تولید یک کالا یا خدمات، یا برای انجام یک فعالیت خاص، به کار گرفته‌می‌شود.

۳-هزینه‌های قابل قبول مالیاتی چیست؟

هزینه‌های قابل قبول مالیاتی به طور کلی به هزینه‌هایی گفته‌می‌شود که در فرآیند محاسبه مالیات یک شخص یا شرکت از درآمد کسر می‌شوند. یعنی، این هزینه‌ها به عنوان هزینه‌های انجام شده برای کسب درآمد شناخته می‌شوند و مالیات بر آنها تعلق نمی‌گیرد.

هزینه‌های قابل قبول به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

• مستقیم: به طور مستقیم با تولید یا فروش کالا یا خدمات مرتبط هستند.
• غیر مستقیم: به طور غیر مستقیم با تولید یا فروش کالا یا خدمات مرتبط هستند.

حال باید بدانیم که از نظر قانون هزینه های قابل قبول کدام هستند یا به عبارتی شرایط پذیرش هزینه های قابل قبول مالیاتی چیست؟ که برای پاسخ به این پرسش باید به سراغ ماده ۱۴۷ و ۱۴۸ قانون مالیات های مستقیم برویم.

ماده ۱۴۷ قانون مالیات های مستقیم

در این ماده هزینه‌های قابل قبول برای تشخیص درآمد مشمول مالیات به شرحی که در قانون آمده، عبارت است از:

1.  هزینه‌هایی که در حدود متعارف و متکی به مدارک بوده و منحصراً مربوط به تحصیل درآمد موسسه در دوره مالی مربوط باشد.
2. حقوق و دستمزد پرداختی به کارکنان اعم از رسمی و قراردادی و همچنین حق سنوات و مزایای پایان کار آنها.
3. حق بیمه پرداختی به سازمان تامین اجتماعی و سایر صندوق‌های بیمه‌ای.
4. اجاره بهای پرداختی برای محلی که برای تحصیل درآمد موسسه استفاده‌می‌شود.
5. استهلاکات سالانه اموال مشمول مالیات با رعایت مقررات مربوطه.
6. هزینه‌های مربوط به استهلاک‌پذیری و تعمیرات و نگهداری اموال مشمول مالیات.
7. هزینه‌های تحقیقات و توسعه.
8. هزینه‌های مربوط به آموزش و ارتقای مهارت‌های کارکنان.
9. هزینه‌های تبلیغات و بازاریابی.
10. سایر هزینه‌هایی که به موجب قانون یا مصوبات هیات وزیران قابل قبول تشخیص داده‌شود.

نکات ماده قانونی ۱۴۷ مالیات‌های مستقیم

ماده ۱۴۷ قانون مالیات‌های مستقیم به تعریف “هزینه‌های قابل قبول” برای تشخیص “درآمد مشمول مالیات” می‌پردازد. این ماده “اصول کلی” را برای تعیین این که چه هزینه هایی می‌تواند از درآمد کسر شود، ارائه‌می‌دهد.

نکات کلیدی این ماده عبارتند از:

هزینه‌ها باید در حدود متعارف باشد. یعنی، هزینه‌ها نباید بیش از حد معمول و متناسب با فعالیت اقتصادی مودی باشد.
هزینه‌ها باید متکی به مدارک باشد. به عبارت دیگر، باید برای هر هزینه، “مدارک و مستندات معتبر” وجود داشته‌باشد.
هزینه‌ها باید منحصراً مربوط به تحصیل درآمد موسسه باشد. این موضوع به این معناست که، هزینه ها باید “مستقیماً با فعالیت اقتصادی” مودی مرتبط باشد.
هزینه‌ها باید در دوره مالی مربوط با رعایت حد نصاب‌های مقرر انجام شده باشد. این نکته اشاره به این دارد که، هزینه‌ها باید در دوره مالی که درآمد مربوط به آن کسب شده‌است، پرداخت‌شده‌باشد.

در مواردی‌که هزینه‌ ای در این قانون پیش‌بینی نشده یا بیش از نصاب‌های مقرر در این قانون بوده ولی پرداخت آن به موجب قانون و یا مصوبه ‌هیأت وزیران صورت گرفته باشد قابل قبول خواهد بود.

همچنین،تبصره های ماده ۱۴۷، شرایط و ضوابط خاصی را برای پذیرش برخی از هزینه ها تعیین کرده است. در ادامه به این تبصره ها به آن اشاره می‌کنیم:

تبصره ها:

1. از لحاظ مقررات این فصل، کلیه اشخاص حقوقی و همچنین صاحبان مشاغل موضوع ماده (۹۵) این قانون که مکلف به نگهداری دفاتر می‌باشند، در حکم موسسه محسوب می‌شوند. همچنین هزینه‌های قابل قبول مالیاتی در مورد سایر صاحبان مشاغل نیز قابل پذیرش است.
2. هزینه‌های مربوط به درآمدهایی که به موجب این قانون از پرداخت مالیات معاف یا مشمول مالیات با نرخ صفر بوده یا با نرخ مقطوع محاسبه می‌شود، به‌عنوان هزینه‌های قابل قبول مالیاتی شناخته نمی‌شوند.
3. پذیرش هزینه­ های پرداختی قابل قبول مالیاتی موضوع این قانون که به شیوه تهاتری انجام نشود از مبلغ پنجاه میلیون (۵۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال به بالا منوط به پرداخت یا تسویه وجه آن از طریق سامانه (سیستم) بانکی خواهد بود.

در پایان این بخش با عنوان کردن چند مثال به درک بهتر مطالب می‌رسیم.

برای مثال:

1. مبلغ معافیت پاداش و مزایای غیر نقدی به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی، محدود شده‌است.
2. هزینه های پرداختی به اشخاص و بنگاه‌های اقتصادی صوری، به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی پذیرفته‌نمی‌شود.

ماده ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم

طبق این ماده، درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی پس از کسر معافیت‌های مقرر، با توجه به هزینه‌های قابل قبول طبق این فصل به نرخ بیست و پنج درصد (۲۵%) محاسبه خواهد‌شد.

هزینه‌های قابل قبول عبارتند از:

• بهاء مواد و کالای مصرفی در تولید یا ارائه خدمات.
• حقوق و دستمزد، حق بیمه و سایر مزایای پرداختی به کارکنان.
• اجاره بهای محل کسب و کار.
• استهلاکات سالانه اموال مشمول مالیات.
• هزینه‌های مربوط به تعمیرات و نگهداری اموال مشمول مالیات.
• هزینه‌های تحقیقات و توسعه.
• هزینه‌های مربوط به آموزش و ارتقای مهارت‌های کارکنان.
• هزینه‌های تبلیغات و بازاریابی.
• سایر هزینه‌هایی که به موجب قانون یا مصوبات هیات وزیران قابل قبول تشخیص داده‌شود.

نکات ماده قانونی ۱۴۸ مالیات‌های مستقیم

ماده ۱۴۸ قانون مالیا‌ت‌های مستقیم به تعیین مصادیق هزینه‌های قابل قبول برای تشخیص درآمد مشمول مالیات می‌پردازد. این ماده جزئیات بیشتری را در خصوص مصادیق هزینه‌های قابل قبول ارائه‌می‌دهد که در ماده ۱۴۷ به طور کلی بیان شده‌است.

نکات کلیدی این ماده عبارتند از:

هزینه‌هایی که حائز شرایط مذکور در ماده فوق می‌باشد به شرح زیر در حساب مالیاتی قابل قبول است:

• قیمت خرید کالای فروخته شده و یا قیمت خرید مواد مصرفی در کالا و خدمات فروخته‌ شده.
• هزینه‌های استخدامی متناسب با خدمت­ کارکنان بر­اساس مقررات استخدامی موسسه به شرح ­زیر:

‌الف- حقوق یا مزد اصلی و مزایای مستمر اعم از نقدی یا غیرنقدی (‌مزایای غیرنقدی به قیمت تمام‌شده برای کارفرما).

ب- مزایای غیرمستمر اعم از نقدی و غیرنقدی از قبیل خواروبار، بهره‌وری، پاداش، عیدی، اضافه‌کار، هزینه سفر و فوق‌العاده مسافرت. نصاب هزینه سفر و فوق‌العاده مسافرت مدیران و ‌بازرسان و کارکنان به خارج از ایران به منظور رفع حوائج موسسه ذیربط طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که از طرف وزارت امور اقتصادی ‌و دارایی و سازمان مدیریت و برنامه ­ریزی کشور تهیه و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد تعیین خواهد شد.

ج- هزینه‌های بهداشتی و درمانی و وجوه پرداختی بابت بیمه‌های بهداشتی و عمر و حوادث ناشی از کار کارکنان.

د- حقوق بازنشستگی، وظیفه، پایان خدمت طبق مقررات استخدامی موسسه و خسارت اخراج و بازخرید طبق قوانین موضوعه مازاد بر مانده حساب ذخیره مربوط.

هـ- وجوه پرداختی به سازمان تأمین اجتماعی طبق مقررات مربوط و همچنین تا میزان سه ‌درصد (۳%) حقوق پرداختی سالانه بابت پس‌انداز کارکنان براساس آیین­ نامه‌ای که به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به‌تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد.

و- معادل یک ماه آخرین حقوق و دستمزد و همچنین مابه­ التفاوت تعدیل حقوق سنوات قبل که به منظور تأمین حقوق بازنشستگی و وظیفه و مزایای پایان ‌خدمت، خسارت اخراج و بازخرید کارکنان موسسه ذخیره می‌ شود.

‌این حکم نسبت به ذخایری که تا کنون در حساب بانکها نگهداری شده است نیز جاری خواهد بود.

پرداختی به بازنشستگان موسسه حداکثر تا سقف یک دوازدهم معافیت موضوع ماده ‌(۸۴) این قانون، به موجب بند ۳۸ ماده واحده قانون اصلاح قانون مالیات­های مستقیم، مصوب ۱۳۹۴/۰۴/۳۱، عبارت «پرداختی به بازنشستگان موسسه حداکثر تا سقف یک دوازدهم معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون» به انتهای بند ۲ ماده (۱۴۸) قانون الحاق شد که به نظر می‌رسد می‌توانست به عنوان یک بند مستقل به این ماده اضافه شود.

• کرایه محل موسسه در صورتی‌که اجاری باشد، مال‌الاجاره پرداختی طبق سند رسمی و در غیر این‌صورت در حدود متعارف.
• اجاره‌بهای ماشین ­آلات و ادوات مربوط به موسسه در صورتی‌که اجاری باشد.
• مخارج سوخت، برق، روشنایی، آب، مخابرات و ارتباطات.
• وجوه پرداختی بابت انواع بیمه مربوط به عملیات و دارایی موسسه.
• حق‌الامتیاز پرداختی و همچنین حقوق و عوارض و مالیات‌هایی که به سبب فعالیت موسسه به شهرداریها و وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی ‌و وابسته به آنها پرداخت می‌شود (‌به استثنای مالیات بر درآمد و ملحقات آن و سایر مالیات­هایی که موسسه به موجب مقررات این قانون ملزم به کسر از‌ دیگران و پرداخت آن می‌باشد و همچنین جرایمی که به دولت و شهرداریها پرداخت می­ گردد.)
• هزینه‌های تحقیقاتی، آزمایشی و آموزشی، خرید کتاب، نشریات و لوح‌های فشرده، هزینه‌های بازاریابی، تبلیغات و نمایشگاهی مربوط به فعالیت ‌موسسه، براساس آیین‌نامه‌ای که به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد.
• هزینه‌های مربوط به جبران خسارت وارده مربوط به فعالیت و دارایی موسسه مشروط بر این­که:

۱-وجود خسارت محقق باشد.

۲-موضوع و میزان آن مشخص باشد.

۳-طبق مقررات قانون یا قراردادهای موجود جبران آن به عهده دیگری نبوده یا در هر صورت از طریق دیگران جبران نشده باشد.

آیین ­نامه احراز شروط سه ­گانه مذکور در این بند به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد.

• هزینه‌های فرهنگی، ورزشی و رفاهی کارگران پرداختی به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی[۳] حداکثر معادل ده هزار (۱۰,۰۰۰) ریال به ازای هر کارگر[۴].
• ذخیره مطالباتی که وصول آن مشکوک باشد مشروط بر این‌که:

۱-مربوط به فعالیت موسسه باشد.

۲-احتمال غالب برای لاوصول ماندن‌ آن موجود باشد.

۳-در دفاتر موسسه به حساب مخصوص منظور شده باشد تا زمانی‌که طلب وصول گردد یا لاوصول بودن آن محقق شود.

آیین­ نامه مربوط به این بند به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌رسد.

• زیان اشخاص حقیقی یا حقوقی که از طریق رسیدگی به دفاتر آنها و با توجه به مقررات احراز گردد، از درآمد سال یا سال­های بعد استهلاک‌‌پذیر است.
• هزینه‌های­ جزئی مربوط به محل­ موسسه­ که عرفا به عهده­ مستأجر است در صورتی ­که اجاری ­باشد.
• هزینه‌های مربوط به حفظ و نگهداری محل موسسه در صورتی‌که ملکی باشد.
• مخارج حمل و نقل.
• هزینه‌های ایاب و ذهاب، پذیرایی و انبارداری.
• حق‌الزحمه‌های پرداختی متناسب با کار انجام شده از قبیل حق‌العمل- دلالی- حق‌الوکاله- حق‌المشاوره- حق حضور- هزینه حسابرسی ‌و خدمات مالی و اداری و بازرسی، هزینه نرم‌افزاری، طراحی و استقرار سیستم‌های مورد نیاز موسسه، سایر هزینه‌های کارشناسی در ارتباط با فعالیت موسسه و‌ حق‌الزحمه بازرس قانونی.
• سود، کارمزد و جریمه‌هایی که برای انجام عملیات موسسه به بانکها، صندوق تعاون، صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی و همچنین موسسات اعتباری غیربانکی مجاز و شرکتهای واسپاری (لیزینگ) دارای مجوز از بانک مرکزی پرداخت‌شده یا تخصیص‌یافته باشد.
• بهای ملزومات اداری و لوازمی که معمولا ظرف یک سال از بین می‌روند.
• مخارج تعمیر و نگاهداری ماشین‌آلات و لوازم کار و تعویض قطعات یدکی که به‌عنوان تعمیر اساسی تلقی نگردد.
• هزینه‌های اکتشاف معادن که منجر به بهره‌برداری نشده باشد.
• هزینه‌های مربوط به حق عضویت و حق اشتراک پرداختی مربوط به فعالیت موسسه.
• مطالبات لاوصول به شرط اثبات آن از طرف مودی مازاد بر مانده حساب ذخیره مطالبات مشکوک‌ الوصول.
• زیان حاصل از تسعیر ارز براساس اصول متداول حسابداری مشروط بر اتخاذ یک روش یکنواخت طی سال‌های مختلف از طرف مودی.
• ضایعات متعارف تولید.
• ذخیره مربوط به هزینه‌های پرداختنی قابل قبول که به سال مورد رسیدگی ارتباط دارد.
• هزینه‌های قابل قبول مربوط به سال‌های قبلی که پرداخت یا تخصیص آن در سال مالیاتی مورد رسیدگی تحقق می‌یابد.
• هزینه خرید کتاب و سایر کالاهای فرهنگی- هنری برای کارکنان و افراد تحت تکفل آنها تا میزان حداکثر پنج درصد (۵%) معافیت مالیاتی موضوع ماده ‌(۸۴) این قانون به ازای هر نفر.
• ذخیره مربوط به خدمات پس از فروش (گارانتی) اشخاص حقوقی.

‌همچنین،تبصره های ماده ۱۴۸، شرایط و ضوابط خاصی را برای پذیرش برخی از هزینه ها تعیین کرده است، که به آن اشاره می‌کنیم:

تبصره ها:

1. هزینه‌های دیگری که مربوط به تحصیل درآمد موسسه تشخیص داده می‌شود و در این ماده پیش‌بینی نشده است به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور و تصویب وزیر امور‌اقتصادی و دارایی جزء هزینه‌های قابل قبول پذیرفته خواهد شد.
2. مدیران و صاحبان سرمایه اشخاص حقوقی در صورتی‌که دارای شغل موظف در موسسات مذکور باشند جزء کارکنان موسسه محسوب‌خواهند شد ولی در موسساتی که غیر اشخاص حقوقی باشند حقوق و مزایای صاحب موسسه و اولاد تحت تکفل و همسر نامبرده به استثنای هزینه‌ سفر و فوق‌العاده مسافرت مربوط به شغل که جزء هزینه‌های قابل قبول منظور نخواهد شد.
3. در محاسبه مالیات شرکتها و اتحادیه‌های تعاونی، ذخایر موضوع بندهای (۱) و (۲) ماده‌ (۱۵) قانون شرکت‌های تعاونی مصوب ۱۳۵۰/۰۳/۱۶ و ‌اصلاحیه‌های بعدی آن و در مورد شرکتها و اتحادیه‌هایی که وضعیت خود را با قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۷۰/۰۶/۱۳ تطبیق داده­ اند یا بدهند، ذخیره موضوع بند (۱) و حق تعاون و آموزش موضوع بند (۳) ماده ‌(۲۵) قانون اخیرالذکر جزء هزینه محسوب ‌می‌شود.

در پایان این قسمت نیز برای قابل درک بودن موضوع به بیان چند مثال مرتبط می‌پردازیم.

برای مثال:

1. مبلغ معافیت حق الزحمه هیئت مدیره به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی، محدود شده‌است.
2. هزینه های سفر و فوق العاده مسافرت، تا سقف های تعیین شده در آیین نامه اجرایی، به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی پذیرفته می‌شود.
3. هدایا و کمک های بلاعوض، تا سقف معینی، به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی پذیرفته می‌شود.

تفاوت ماده ۱۴۷ و ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم می‌پردازیم:

• ماده ۱۴۷ به طور کلی به تعریف هزینه های قابل قبول می‌پردازد.
• ماده ۱۴۸ به طور خاص به هزینه های قابل قبول برای اشخاص حقوقی می‌پردازد.

نکته پایانی: قوانین و مقررات مربوط به هزینه‌های قابل قبول مالیاتی ممکن است در طول زمان تغییر کنند. همیشه قبل از اقدام به کسر هرگونه هزینه از درآمد خود، از قوانین و مقررات جاری اطمینان حاصل نمایید. با توجه به این موضوع، مشاوران سپیدار محاسب برای کمک و راهنمایی به شما در کنارتان هستند.

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مسائل مالی، مالیاتی، حسابداری و حسابرسی می‌توانید با کارشناسان سپیدار محاسب با شماره تماس ۰۹۱۲۵۱۴۷۱۳۷ در تماس باشید. هم‌چنین از طریق تکمیل فرم زیر می‌توانید درخواست مشاوره رایگان خود را برای ما ارسال بفرمایید.